بسته بندی وکیوم فرمینگ در صنایع مختلف نقشی کلیدی ایفا میکند و از مواد غذایی و دارویی گرفته تا لوازم آرایشی، بهداشتی و حتی الکترونیک کاربرد گستردهای دارد.
این روش به دلیل شفافیت بالا، مقاومت در برابر رطوبت و آلودگی، و همچنین مقرونبهصرفه بودن، انتخاب اول بسیاری از تولیدکنندگان است.
وکیوم فرمینگ علاوه بر حفاظت مطمئن از محصول، امکان نمایش بهتر آن را فراهم میکند و همین موضوع، جذابیت خرید برای مشتریان را افزایش میدهد.
در ادامه مطلب به بررسی انواع بستهبندی وکیوم فرمینگ در صنایع مختلف پرداخته و با هر یک از آنها بیشتر آشنا خواهیم شد.
وکیوم فرمینگ چیست؟
وکیوم فرمینگ یکی از روشهای پرکاربرد در صنعت بسته بندی است که با استفاده از ورقهای پلاستیکی و اعمال حرارت و خلاء، شکل دلخواه محصول را ایجاد میکند.
در این فرآیند ابتدا ورق پلاستیکی حرارت داده شده و نرم میشود، سپس با کمک فشار خلاء بر روی قالب کشیده میشود تا فرم مورد نظر را به خود بگیرد.
این روش به دلیل سرعت بالا، هزینه کمتر نسبت به تزریق پلاستیک و امکان تولید در ابعاد و اشکال متنوع، محبوبیت زیادی در صنایع مختلف پیدا کرده است.
همانطور که خبرگزاری ایلنا توضیح میدهد:
«در واقع اگر بخواهیم Vacuum Forming را معنا کنیم، با دو کلمه Vacuum که به معنای خلاء و وکیوم است و همچنین کلمه Forming که به معنای شکلدهی و فرمدهی است، مواجه میشویم. بنابراین وکیوم فرمینگ عملی است که از خلاء برای شکل دهی به ورقات پلاستیک استفاده میکند.»
این تعریف بهخوبی نشان میدهد که اساس وکیوم فرمینگ بر پایه استفاده از خلاء برای شکلدهی ورقهای پلاستیکی است؛ موضوعی که باعث شده این روش به یک فناوری کاربردی و مقرونبهصرفه در بستهبندی تبدیل شود.
دلیل استفاده از پلاستیک در بسته بندی وکیوم فرمینگ
در بستهبندیهای وکیوم فرمینگ، از پلاستیک جهت بستهبندی میشود، در واقع ماده اصلی در این فرآیند پلاستیک است که میتواند از انواع مختلفی چون ABS یا PVC باشد.
حال اینکه چرا از پلاستیک در وکیوم فرمینگ استفاده میشود، باید بگوییم که طبق تحقیقات صورت گرفته مشخص شده است که پردازش پلاستیک با وکیوم نسبت به روشهایی چون روش تزریقی با هزینه کمتری همراه است.
از این رو افرادی که در این صنعت مشغول به کار هستند، جهت کاهش هزینه این ماده را در نظر میگیرند؛ با این حال این ماده از مزایای دیگری هم برخوردار است که از جمله آنها میتوان به دوام بالا و شفافیت مطلوب اشاره کرد.
به طوری که بستهبندیهای وکیوم فرمینگ از شفافیت بسیار بالایی برخوردار هستند و محصول داخل خود را به خوبی نمایش میدهند.
دستگاههای مورد استفاده در بسته بندی وکیوم فرمینگ
برای تولید بسته بندیهای وکیوم، دستگاههای مختلفی وجود دارد که بسته به نوع محصول و تیراژ تولید انتخاب میشوند:
- دستگاه وکیوم فرمینگ نیمه اتوماتیک: مناسب برای کسبوکارهای کوچک و تولید محدود.
- دستگاه وکیوم فرمینگ تمام اتوماتیک: برای تولید انبوه و خطوط صنعتی بزرگ استفاده میشود.
- دستگاه وکیوم فرمینگ CNC: قابلیت شکل دهی دقیق و طراحیهای خاص را فراهم میکند.
انتخاب دستگاه مناسب، تأثیر مستقیم بر کیفیت نهایی بسته بندی وکیوم و هزینه تولید خواهد داشت.
نکات مهم در طراحی بسته بندی وکیوم فرمینگ
هنگام طراحی بسته بندی وکیومی باید به چند نکته کلیدی توجه شود:
- ابعاد دقیق محصول: تا بستهبندی متناسب و بدون هدررفت باشد.
- انتخاب متریال مناسب: پلاستیک شفاف برای نمایش محصول یا پلاستیک مات برای کالاهای خاص.
- طراحی ارگونومیک: باز و بسته شدن راحت بستهبندی برای مصرفکننده اهمیت زیادی دارد.
- جنبههای تبلیغاتی: امکان چاپ لوگو یا ترکیب بستهبندی با کارت مقوایی جهت افزایش جذابیت برند.
چالشها و محدودیتهای بسته بندی وکیوم فرمینگ در صنایع مختلف
با وجود مزایای فراوان، این روش نیز محدودیتهایی دارد:
- محدودیت در ابعاد: برای محصولات بسیار بزرگ یا حجیم مناسب نیست.
- استفاده زیاد از پلاستیک: میتواند نگرانیهای زیستمحیطی ایجاد کند.
- نیاز به تجهیزات اولیه: برای شروع تولید به دستگاههای خاص نیاز است.
البته امروزه با استفاده از پلاستیکهای تجدیدپذیر و زیستتخریبپذیر بسیاری از این چالشها برطرف شده است.

4 نوع مهم بسته بندی وکیوم فرمینگ در صنایع مختلف
بستهبندی وکیوم فرمینگ به شیوههای مختلفی قابل انجام است که هر یک ظاهر و خصوصیات خاص خود را دارند. در اینجا به بررسی 4 مورد از مهمترین انواع بستهبندی وکیوم فرمینگ میپردازیم:
1. بسته بندی وکیوم فرمینگ بلیستر
بستهبندی وکیوم فرمینگ بلیستر یا حبابی، از پرکاربردترین انواع بستهبندی وکیوم است که بیشتر از آن برای کالاهای کوچک و داروها استفاده میشود.
در این روش از بستهبندی، شاهد یک محفظه حبابی یا کپسولی شفاف هستیم که بر روی محصول قرار گرفته و زیر آن یک فویل آلومینیومی یا مقوا قرار میگیرد.
بستهبندی وکیوم فرمینگ بلیستر از محصول در برابر عوامل خارجی چون گرد و غبار و نفوذ رطوبت به خوبی محافظت میکند، همچنین این بستهبندی در حفاظت از محصول در برابر منقضی یا خراب شدن بسیار موثر است.
معمولا در بالای این بستهها هم یک سوراخ ایجاد میشود تا از طریق آن بتوان محصول را در محل مورد نظر آویزان کرد.
2. بسته بندی وکیوم فرمینگ اسکین
بستهبندی وکیوم فرمینگ اسکین یا VPS روش دیگری از بسته بندی وکیوم فرمینگ در صنایع مختلف است که محصول روی یک مقوای چاپی یا بدون چاپ قرار گرفته و سپس ورق پلاستیکی روی آن وکیوم میشود. این روش یک فرق اساسی با دیگر روشهای وکیوم فرمینگ دارد و آن این است که در آن نیازی به تهیه قالب وکیوم فرمینگ نمیباشد. در واقع در این روش خود محصول به نوعی قالب کار است. از این رو عدم نیاز به تهیه قالب در این روش باعث شده تا هزینه آن نسبت به دیگر روشها کمی کاهش پیدا کند. از بستهبندی وکیوم فرمینگ اسکین میتوان برای بستهبندی محصولات مختلفی چون مواد غذایی، لوازم آرایشی و بهداشتی و لوازم تحریر استفاده کرد.
3. بسته بندی وکیوم فرمینگ صدفی یا تاشو
بستهبندی صدفی، حالتی صدفی شکل دارد و همچون یک صدف باز و بسته میشود. برای همین به آن بستهبندی تاشو نیز گفته میشود. در واقع در بستهبندی وکیوم فرمینگ صدفی، یک ظرف یک تکه لولادار وجود دارد که محصول درون آن قرار میگیرد. باز و بسته شدن راحت این نوع از بستهبندی باعث شده تا بتوان از آن به راحتی استفاده کرد. برای سرهم کردن آن هم میتوان از چفت کردن محفظه و درب استفاده کرده و یا از دوخت حرارتی برای این کار استفاده نمود.
بستهبندیهای وکیوم فرمینگ صدفی که قابلیت باز و بسته شدن به صورت چفتی دارند، اغلب برای مواد غذایی چون تخم مرغ و سبزیجات استفاده میشوند. چرا که در هر بار استفاده از محصولات میتوان مجددا درب آن را به خوبی بست. این موجب میشود تا مواد غذایی همواره تازگی و سلامت خود را حفظ کنند و خیلی زود دچار پلاسیدگی و خرابی نشوند. همچنین برخی از محصولات آرایشی همچون مژه مصنوعی به این شکل وکیوم و بستهبندی میشوند. پس بستهبندی وکیوم صدفی کاربرد زیادی دارد و برای کالاهای متفاوتی قابل استفاده است.
4. بسته بندی وکیوم فرمینگ استندی
آخرین روش که به آن میپردازیم، بستهبندی وکیوم فرمینگ استندی است. این روش شامل سه بخش مجزا بوده که عبارتند از قطعه وکیومی شکل دهی شده یا استند، جعبه مقوایی و درب جعبه مقوایی. در این روش قطعه شکلدهی شده در داخل جعبه قرار گرفته و سپس محصولات داخل قطعه استندی چیده میشوند. پس از آن هم درب مقوایی روی کار قرار میگیرد. این روش که به بستهبندی کف و درب نیز معروف است، برای بستهبندی محصولات مختلفی چون شیرینی و شکلات، اسباب بازی و لوازم تحریر استفاده زیادی میشود.

کاربرد بسته بندی وکیوم فرمینگ در صنایع مختلف
بستهبندی وکیوم فرمینگ در صنایع مختلفی قابل استفاده است و تولید کنندگان میتوانند آن را برای بیشتر محصولات خود به کار ببرند. در این بخش به بررسی مهمترین صنایعی که میتوان در آنها از بستهبندی وکیوم فرمینگ استفاده کرد، میپردازیم:
بسته بندی وکیوم فرمینگ مواد غذایی
وکیوم فرمینگ از پرکاربردترین روشهای بستهبندی برای مواد غذایی است، دلیل محبوبیت و پرکاربرد بودن آن هم به خاطر مزایایی است که این روش دارد.
در این رابطه هم میتوان به حفظ مواد غذایی از هرگونه عامل خارجی چون رطوبت و هوازدگی و همچنین سالم نگه داشتن مواد غذایی اشاره کرد.
از طرفی این نوع بستهبندی، کاملا شفاف است و محصول را به خوبی نمایش میدهد و به همین دلیل مشتری میتواند هنگام خرید به تازگی ماده غذایی درون بسته پی ببرد و با خیال آسوده برای خرید آن اقدام نماید.
از جمله محصولاتی که در حال حاضر با این روش مورد بستهبندی و تولید قرار میگیرند، میتوان به انواع میوه و سبزیجات، شیرینی و شکلات، آجیل و خشکبار، تخم مرغ، گوشت و فرآوردههای گوشتی و انواع لبنیات اشاره کرد.
بسته بندی وکیوم فرمینگ لوازم آرایشی و بهداشتی
از دیگر صنایعی که در آن از بستهبندی وکیوم فرمینگ استفاده زیادی میشود، میتوان به بسته بندی لوازم آرایشی و بهداشتی اشاره کرد. دلیل آن هم این است که با استفاده از این روش بستهبندی میتوان محصول را به خوبی به نمایش گذاشته و از آن در فروشگاهها و مغازهها به راحتی استفاده کرد. انواع لوازم آرایشی و لوازم بهداشتی نظیر مسواک با این روش قابل تولید و عرضه هستند.
بستهبندی وکیوم فرمینگ لوازم الکترونیکی
اگر به بستهبندی لوازمی چون قطعات الکترونیکی روی برد دقت کرده باشید، اغلب آنها را به صورت شفاف میبینید. چرا که در بستهبندی این لوازم نیز اغلب از روش بستهبندی وکیوم فرمینگ استفاده میشود. پس از دیگر صنایعی که در آن از فرآیند وکیوم فرمینگ برای بستهبندی محصولات زیادی استفاده میشود، میتوان به لوازم الکترونیکی اشاره کرد.
بسته بندی وکیوم فرمینگ دارو و لوازم پزشکی
در صنعت پزشکی و بستهبندی دارو نیز شاهد استفاده زیادی از بستهبندی به روش وکیوم فرمینگ هستیم. در حال حاضر بیشتر داروها نظیر انواع قرص و کپسول با استفاده از این روش مورد بستهبندی قرار میگیرند. در این روش یک لایه آلومینیومی نازک زیر کار قرار گرفته و به وکیوم پلاستیکی چسبیده میشود. این باعث میشود تا دارو از ورود هوا و فاسد شدن دور بماند و مشکلی برای آن ایجاد نشود. همچنین برای بستهبندی لوازم پزشکی نظیر انواع سرنگ و آمپول نیز از این روش استفاده میشود.
بسته بندی وکیوم فرمینگ اسباب بازی
برای بستهبندی بسیاری از لوازم سرگرم کننده و اسباب بازی نیز از روش وکیوم فرمینگ استفاده میشود. برای این کار بسته به نوع کالا و اسباب بازی میتوان از نوع خاصی از بستهبندی وکیوم استفاده کرده و کالا را به بهترین شکل روانه بازار کرد.

چرا بسته بندی وکیوم فرمینگ در صنایع مختلف محبوبیت زیادی پیدا کرده است؟
در رابطه با اینکه چرا بسته بندی وکیوم فرمینگ در صنایع مختلف جزو مهمترین و پرطرفدارترین روشهای بستهبندی است، میتوان به چند مورد زیر اشاره کرد:
- شفافیت بالای بستهبندی: همانطور که چندین بار اشاره کردیم، بستهبندی وکیوم فرمینگ از شفافیت زیادی برخوردار است که این موضوع خود مزایای زیادی را به همراه دارد. شفافیت بستهها باعث شده تا مشتری بتواند کالا را به خوبی مشاهده و بررسی کند و آن را با خیال آسودهتری خریداری نماید. همچنین شفافیت بستهها جلوه زیادی به آنها میبخشد و در جذب مشتری تاثیر بیشتری میگذارد.
- مقرون به صرفه بودن: بستهبندی به روش وکیوم فرمینگ نسبت به برخی از روشها با هزینه کمتری همراه است و سبب صرفهجویی زیادی در هزینه افراد میشود. چرا که تجهیزات و دستگاههای این روش نسبت به روشی چون تزریق پلاستیک، بسیار سادهتر و مقرون به صرفهتر هستند.
- بهداشتی بودن و حفاظت بالا از محصول: این روش کاملا بهداشتی بوده و به صورت خودکار انجام میشود. همچنین چفت شدن درب و مهر و موم بستهها به گونهای است که از محصول موجود در آن به خوبی محافظت میکند.

جمع بندی
در این مطلب در رابطه با بسته بندی وکیوم فرمینگ در صنایع مختلف صحبت کردیم. همانطور که ملاحظه کردید بستهبندی وکیومی در صنایع زیادی قابل استفاده است که از جمله آنها میتوان به صنعت مواد غذایی، صنعت لوازم آرایشی و بهداشتی، صنعت پزشکی و داروسازی، لوازم الکترونیکی، لوازم تحریر، اسباب بازی و سایر لوازم مصرفی اشاره کرد. در صورتی که شما هم قصد دارید از این روش برای بستهبندی محصولات خود استفاده کنید، میتوانید با کارشناسان خاور وکیوم تماس حاصل فرمایید.
سؤالات متداول (FAQ) درباره بسته بندی وکیوم فرمینگ در صنایع مختلف
1. بسته بندی وکیوم فرمینگ چیست؟
بسته بندی وکیوم فرمینگ یک روش بستهبندی با استفاده از ورقهای پلاستیکی است که تحت حرارت و فشار به شکل محصول یا قالب در میآیند. این روش به دلیل شفافیت، مقاومت و هزینه مناسب، در صنایع مختلف پرکاربرد است.
2. چه صنایعی بیشترین استفاده را از بسته بندی وکیوم دارند؟
این نوع بستهبندی در صنایع مواد غذایی، دارویی، آرایشی و بهداشتی، الکترونیک و اسباب بازی بیشترین کاربرد را دارد.
3. مزیت اصلی بسته بندی وکیوم فرمینگ در صنایع مختلف نسبت به روشهای دیگر چیست؟
- شفافیت بالا برای نمایش محصول
- هزینه کمتر نسبت به تزریق پلاستیک
- بهداشتی و مقاوم در برابر رطوبت و آلودگی
- قابلیت شکل دهی متنوع برای انواع کالاها
4. آیا بسته بندی وکیوم فرمینگ برای محیط زیست مضر است؟
پلاستیکهای سنتی میتوانند مشکلات زیستمحیطی ایجاد کنند. اما امروزه استفاده از پلاستیکهای زیست تخریب پذیر و تجدیدپذیر در بسته بندی وکیوم فرمینگ در حال گسترش است.
5. هزینه بسته بندی وکیوم چگونه محاسبه میشود؟
هزینه نهایی به عواملی مانند نوع پلاستیک، تیراژ تولید، طراحی قالب و نوع دستگاه وکیوم بستگی دارد. هرچه تولید در تیراژ بالاتر باشد، قیمت تمامشده برای هر محصول کاهش پیدا میکند.
6. آیا امکان شخصی سازی بسته بندی وکیوم وجود دارد؟
بله. بسته بندی وکیوم فرمینگ قابلیت طراحی اختصاصی دارد و میتوان آن را با چاپ لوگو، رنگبندی خاص و ترکیب با مقوای تبلیغاتی شخصیسازی کرد.
7. ماندگاری مواد غذایی در بسته بندی وکیوم چقدر است؟
بسته بندی وکیوم به دلیل حذف هوای اضافی و جلوگیری از نفوذ رطوبت، ماندگاری مواد غذایی را بهطور چشمگیری افزایش میدهد و به حفظ تازگی محصول کمک میکند.