ترموپلاستیک کلاسی از پلیمر است که می‌تواند از طریق حرارت دادن نرم شود و سپس با استفاده از روش‌هایی مانند اکستروژن، قالب‌گیری تزریقی، ترمو فرمینگ و قالب‌گیری بادی پردازش شود.
ترموپلاستیک‌ها پس از سردشدن سخت می‌شوند و پس از چندین بار گرم و سردشدن، هیچ تغییری در خواص شیمیایی از خود نشان نمی‌دهند و به‌راحتی قابل‌بازیافت هستند.
ویژگی‌های ترموپلاستیک
ترموپلاستیک‌ها دارای چندین ویژگی کلیدی هستند که آنها را برای کاربردهای مختلف مناسب می‌کند. این ویژگی‌ها عبارت‌اند از:
- قابلیت بازیافت: ترموپلاستیک‌ها را می‌توان به‌راحتی بازیافت کرد، این ویژگی آنها را به موادی دوستدار طبیعت و پایدار برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان می‌کند.
- وزن سبک: ترموپلاستیک‌ها نسبت به سایر مواد، سبک‌تر هستند. این امر آنها را برای کاربردهایی که وزن در آنها حائز اهمیت است، مانند بسته‌بندی و حمل‌ونقل، مناسب می‌کند.
- مقاومت در برابر خوردگی: این مواد معمولاً در برابر خوردگی و مواد شیمیایی خورنده مقاوم هستند.
- مقاومت در برابر ضربه: ترموپلاستیک‌ها در برابر ضربه، دوام و استحکام خوبی دارند و به‌راحتی دچار آسیب نمی‌شوند.
- قابلیت استریل شدن
انواع ترموپلاستیک
ترموپلاستیک‌ها انواع و کاربردهای متنوعی دارند که در اینجا به چند مورد مهم از آنها اشاره می‌کنیم.
اکریلیک
اکریلیک یکی از انواع ترموپلاستیک است که به دلیل جذابیت و خاصیت همه‌کاره بودن، در موارد زیادی مورداستفاده قرار می‌گیرد. این ماده به دلیل دارابودن ویژگی‌هایی همچون شفافیت، سبکی و نشکن بودن جایگزین خوبی برای شیشه است.
همچنین اکریلیک بسیار بادوام و محکم بوده و در برابر ضربه مقاومت خوبی دارد. ازاین‌رو از ورقه‌های اکریلیک در ساخت آکواریوم، محافظ کلاه‌کاسکت و حتی برخی پنجره‌ها استفاده می‌شود.
پلیمرABS
پلیمر ABS جزو ترموپلاستیک‌هایی محسوب می‌شود که در بسیاری از اشیا و لوازم روزمره ما وجود دارد. برای مثال قطعات لگو، آلات موسیقی، کلاه ایمنی و … می‌توانند از این پلیمر ساخته شده باشند.
پلی‌استر
پلی‌استر نیز یکی از انواع ترموپلاستیک است که کاربرد زیادی در ساخت لوازم پیرامون ما همچون کمربند، پد ماوس، پارچه‌های روکش، برزنت و… دارد.
پلی‌استایرن
پلی‌استایرن یک ترموپلاستیک شفاف است که بیشتر برای مواد دورریختنی مانند مواد بسته‌بندی، ظروف یکبار مصرف، جعبه‌های DVD و موارد این‌چنینی مورداستفاده قرار می‌گیرد.
پلی‌پروپیلن
از دیگر انواع ترموپلاستیک، می‌توان به پلی‌پروپیلن اشاره کرد. این ماده بسیار کاربردی بوده و در برابر اسیدها و حلال‌های شیمیایی مقاوم است. همچنین پلی‌پروپیلن در قطعات و صنایع مختلفی همچون لباس زیر، محصولات مراقبتی بهداشتی، لوله‌ها و.. مورداستفاده قرار می‌گیرد.
پلی‌اتیلن
پلی‌اتیلن از انواع معروف ترموپلاستیک است و به دودسته با چگالی بالا و با چگالی پایین تقسیم می‌شود. این ماده با چگالی بالا از مقاومت کششی زیاد، مقاومت در برابر ضربه و مقاومت در برابر رطوبت برخوردار بوده و قابلیت بازیافت دارد.
تفلون
تفلون به دلیل ایجاد خاصیت نچسب روی ظروف پخت‌وپز معروف شده است. بااین‌حال به‌عنوان روان‌کننده ماشین‌آلات برای کاهش اصطکاک، سایش و پارگی نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد.
کاربردهای ترموپلاستیک
همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، ترموپلاستیک‌ها در انواع مختلفی یافت شده و کاربردهای گسترده‌ای نیز دارند که در ادامه به معرفی برخی از آنها پرداخته‌ایم:
- ساخت قطعات خودرو: به‌عنوان‌مثال، ترموپلاستیک‌هایی مانند پلی‌پروپیلن (PP) و پلی‌کربنات (PC) می‌توانند برای ساخت قطعات بدنه خودرو مانند درها، پنجره‌ها و کاپوت استفاده شوند. این مواد نسبت به فلزات سبک‌تر هستند و به کاهش وزن خودرو کمک می‌کنند. کاهش وزن خودرو نیز می‌تواند در کاهش مصرف سوخت و انتشار گازهای گلخانه‌ای مؤثر واقع شود.
- ساخت سازه‌های ساختمانی: ترموپلاستیک‌هایی مانند پلی‌اتیلن (PE) و پلی‌استایرن (PS) می‌توانند برای ساخت عایق ساختمان‌ها استفاده شوند. این مواد به کاهش اتلاف انرژی و کاهش هزینه‌های گرمایش و سرمایش کمک می‌نمایند.
- ساخت تجهیزات پزشکی: ترموپلاستیک‌هایی مانند پلی‌اتیلن (PE) و پلی‌پروپیلن (PP) برای ساخت پروتزهای پزشکی استفاده می‌شوند. این مواد سبک و بادوام هستند و می‌توانند در بهبود عملکرد بیماران اثرگذار باشند.
- ساخت لوله‌های پلیمری
ترموپلاستیک‌ها و محیط‌زیست
ترموپلاستیک‌ها به دلیل قابلیت بازیافت آنها به گزینه‌ای جذاب برای پایداری تبدیل می‌شوند. به‌طوری‌که آنها را می‌توان به طور کامل بازیافت کرد و به مواد جدید تبدیل نمود و این امر می‌تواند باعث کاهش تقاضا برای مواد اولیه جدید و کاهش آلودگی محیط‌زیست شود.
در حال حاضر، تنها حدود 9 درصد از کل ترموپلاستیک‌های تولید شده در جهان بازیافت می‌شوند. با این حال، این رقم به دلیل نگرانی‌ها در مورد پایداری رو به افزایش است.
در حال حاضر دولت‌ها و سازمان‌های صنعتی در حال سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جدید برای بهبود بازیافت ترموپلاستیک‌ها هستند. این فناوری‌ها می‌توانند در افزایش میزان بازیافت ترموپلاستیک‌ها و کاهش تأثیر آنها بر محیط‌زیست مؤثر واقع شوند.
سخن پایانی
ترموپلاستیک‌ها موادی کاربردی هستند که در طیف گسترده‌ای از صنایع کاربرد دارند. آنها دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی همچون قابلیت بازیافت، وزن سبک، مقاومت در برابر خوردگی، و مقاومت در برابر ضربه بوده و نقش مهمی در آینده خواهند داشت.
از طرفی با افزایش نگرانی‌ها در مورد پایداری، ترموپلاستیک‌ها به دلیل قابلیت بازیافت آنها به گزینه‌ای محبوب تبدیل شده و به طور مداوم در جهت بهبود خواص و ویژگی‌هایشان درحال‌توسعه هستند.
