وکیوم فرمینگ یکی از روش‌های بسیار رایج در بسته بندی محصولات است که این روزها زیاد شاهد آن هستیم. در واقع بسیاری از محصولات و لوازمی که روزانه با آنها سروکار داریم، با استفاده از این فرآیند مورد بسته بندی یا تولید قرار گرفته‌اند. بنابراین میتوان گفت Vacuum forming یک روش بسیار پرکاربرد در دنیای امروز است. با این که این روش جزو روش‌های مرسوم و رایج است، اما دلایل زیادی وجود دارد که سبب پرکاربرد شدن آن شده است. اما چه دلایلی باعث محبوبیت بیشتر وکیوم فرمینگ شده است و چرا بسیاری از تولید کنندگان این روش را به سایر روش‌های بسته بندی ترجیح می‌دهند؟ در ادامه به بررسی این دلایل پرداخته و با این روش پر کاربرد و مزایای آن بیشتر آشنا خواهیم شد.
وکیوم فرمینگ چیست؟
Vacuum forming یکی از روش‌های رایج پکیجینگ و بسته بندی محصولات است. بیشتر محصولاتی که روزانه از آنها استفاده می‌کنیم، با استفاده از این روش مورد بسته بندی قرار می‌گیرند. در واقع بسیاری از محصولات غذایی و همچنین کالاهای مصرفی، با استفاده از وکیوم فرمینگ بسته بندی و به بازار عرضه شده‌اند. بسته بندی محصولات با این روش، شامل مراحل مختلفی است که در اینجا به طور مختصر به آنها اشاره می‌کنیم:
- اعمال گرما به ورق پلاستیکی: اولین مرحله از وکیوم فرمینگ، حرارت دادن به ورق پلاستیکی تا حدی است که به حالت نرم و منعطفی برسد. اعمال گرما باعث می‌شود تا پلاستیک به شکل منعطفی در آید. نکته‌ای که در این مرحله وجود دارد این است که اعمال حرارت باید به طور یکنواخت صورت گیرد تا کل سطح پلاستیک مورد گرما واقع شود. هر چقدر میزان ضخامت ورق پلاستیکی بیشتر باشد، به گرمای بیشتری برای گرم و منعطف شدن نیاز است.
- قرارگیری ورق پلاستیکی منعطف روی قالب: پس از آنکه ورق پلاستیکی به حالت نرم و منعطف خود رسید، با قالب سرد تماس پیدا می‌کند. این قالب باید به گونه‌ای طراحی شده باشد که ورق پلاستیکی حرارت دیده، به خوبی روی تمام سطوح آن قرار بگیرد و پس از فرآیند خنک سازی خیلی راحت از روی آن جدا شود.
- وکیوم کردن و خروج هوای بین لایه پلاستیکی و قالب: سومین مرحله اصلی وکیوم فرمینگ، به استفاده از پمپ خلا یا پمپ وکیوم اشاره دارد. در این مرحله با استفاده از پمپ، اقدام به تخلیه هوای بین پلاستیک و قالب می‌کنند. این کار باعث فرم گیری پلاستیک و نشستن کامل آن روی سطح قالب می‌شود.
- خنک سازی: زمانی که ورق پلاستیکی به فرم مورد نظر درآمد، باید در ابتدا اقدام به خنک سازی و سپس جدا کردن آن از قالب کرد. معمولا در این مرحله از دستگاه‌های خنک کننده استفاده می‌شود تا حرارت از طریق آنها کاهش پیدا کند. پس از آن پلاستیک به راحتی از روی قالب جدا می‌گردد.
- برش بخش‌های اضافی: مرحله آخر به برش بخش‌های اضافی از پلاستیک مربوط است. در این مرحله باید گوشه‌ها و زوائد اضافی را برش داده تا محصول آماده عرضه به بازار شود.
دلایل استفاده از وکیوم فرمینگ
حال که با فرآیند وکیوم فرمینگ و مراحل آن آشنا شدیم، بهتر است به سراغ بررسی 10 دلیل برای استفاده از وکیوم فرمینگ بپردازیم. این دلایل عبارتند از:
بسته بندی خلاقانه و نوین با وکیوم فرمینگ
وکیوم فرمینگ جزو روش‌هایی است که میتوان با استفاده از آن به بسته بندی محصولات، شکل و ظاهر زیبایی بخشید. در واقع این روش با ارائه انواع روش‌های خلاق و نوین همراه است و میتواند سبب تمایز بسته بندی محصول با رقبای موجود در بازار شود. برای همین است که بسیاری از تولید کنندگان مواد غذایی یا محصولات آرایشی، این روش را به بسیاری از روش‌های دیگر ترجیح می‌دهند.
شفاف بودن بسته بندی و امکان مشاهده محصول
یکی از خصوصیات بسته بندی محصولات با استفاده از این روش این است که میتوان محصولات را مورد بررسی قرار داد. دلیل آن هم این است که اغلب در وکیوم فرمینگ از پلاستیک‌های شفافی استفاده می‌شود که امکان مشاهده کالا را هنگام خرید به مشتریان می‌دهد. برای همین مشتریان می‌توانند محصول را به خوبی بررسی کنند و سپس اقدام به خرید آن نمایند.
قابلیت بازیافت محصولات وکیوم فرمینگ
در بسته بندی به روش وکیوم فرمینگ، از مواد پلاستیکی قابل بازیافت استفاده می‌شود. این یعنی یک ورق پلاستیکی میتواند برای چندین بار مورد استفاده قرار بگیرد و بازیافت شود. از این رو میتوان گفت وکیوم فرمینگ سبب صرفه هزینه کمتر شده و به حفظ محیط زیست نیز کمک می‌نماید. همچنین استفاده از دستگاه‌های مقرون به صرفه در این روش، منجر به صرفه جویی در هزینه‌های بسته بندی می‌شود.
سرعت و سهولت در تولید و بسته بندی
پروسه تولید محصولات و قطعات با استفاده از وکیوم فرمینگ بسیار سریع است. برای همین میتوان در بازه زمانی کوتاهی اقدام به تولید محصولات زیادی کرده و از این طریق در زمان خود صرفه جویی کرد.
طراحی دقیق و با ظرافت در وکیوم فرمینگ
دستگاه‌های وکیوم فرمینگ جزو دستگاه‌های بسیار دقیقی هستند. همچنین خود این فرآیند و سایر تجهیزات مورد استفاده در آن، از دقت بالایی برخوردار هستند. از این رو طراحی بسته بندی با استفاده از وکیوم فرمینگ، بسیار دقیق و با ظرافت بالایی صورت می‌گیرد. این ظرافت و دقت در بسته بندی و تولید محصولات، باعث تاثیرگذاری بیشتر بر روی مشتریان می‌شود.
امکان تغییر طرح اولیه قالب
روش وکیوم فرمینگ مزایایی چون انعطاف در طراحی، امکان تغییر در طرح اولیه قالب و ایجاد اشکال گوناگون در سایزهای مختلف را دارد. این یعنی این روش امکان انطباق بسته بندی با انواع محصولات را ایجاد می‌کند. پس با استفاده از Vacuum forming محدودیتی در استفاده از شکل و اندازه‌های مختلف نبوده و دست افراد باز است.
حفاظت بیشتر از محصولات
خصوصیت دیگری که وکیوم فرمینگ دارد این است که با استفاده از آن میتوان به نگهداری طولانی مدت محصولات پرداخت. در واقع در این روش از محصولات در برابر آسیب‌های شیمیایی، فیزیکی و مکانیکی به خوبی محافظت می‌شود و از ورود هرگونه آلودگی و ایجاد تغییرات بر روی محصول جلوگیری می‌شود.
استحکام محصولات تولیدی
یکی دیگر از دلایل محبوبیت روش وکیوم فرمینگ این است که محصولات تولید شده به وسیله آن، از استحکام خوبی برخوردار می‌باشند. بنابراین زمانی که محصولات به بازار عرضه می‌شوند، در حمل و نقلشان مشکل و نگرانی وجود نداشته و میتوان خیلی راحت اقدام به جابجایی و حمل آنها کرد.
عدم محدودیت در طراحی
در فرآیند وکیوم فرمینگ، میتوان از قالب‌های متنوعی استفاده کرد. امکان استفاده از این قالب‌های مختلف باعث می‌شود تا تولید کنندگان بتوانند انواع محصولات پلاستیکی متنوع را تولید نمایند. در واقع عدم محدودیت طراحی قالب در وکیوم فرمینگ، آن را به یک روش بسیار کاربردی برای بسته بندی محصولات مختلفی چون مواد غذایی تبدیل کرده است.
امکان استفاده از مواد اولیه مختلف
به عنوان آخرین دلیل محبوبیت و کاربردی بودن وکیوم فرمینگ، میتوان به امکان استفاده از مواد اولیه مختلف اشاره کرد. در واقع در این روش میتوان از موادی چون پی وی سی، پت، اچ پی، ای بی اس و غیره استفاده کرده و با آنها به بسته بندی لوازم مختلف پرداخت.
وکیوم فرمینگ چه معایبی دارد؟
در بخش قبلی به دلایل استفاده از وکیوم فرمینگ و کاربردی بودن اشاره کردیم. حال در بخش آخر این مطلب، بهتر است به این موضوع بپردازیم که این فرآیند چه معایبی دارد؟ با اینکه وکیوم فرمینگ از مزایای زیادی برخوردار است، اما ایرادات و اشکالاتی هم دارد که بهتر است به آنها توجه شود. ایرادات و معایب وکیوم فرمینگ عبارتند از:
امکان ایجاد حباب در محصول نهایی
یکی از ایراداتی که ممکن است در محصولات تولید شده به روش وکیوم فرمینگ مشاهده شود، وجود حباب‌های ریز در بدنه پلاستیک است. در این شرایط معمولا فروشندگان محصولات این چنینی را مرجوع می‌کنند. برای همین توجه به آنها بسیار مهم است. در واقع وجود حباب‌های ریز نه تنها بر روی ظاهر محصول تاثیر می‌گذارد، بلکه سبب ایجاد موج‌هایی می‌شود که به کاهش کیفیت آن می‌انجامد. اما دلیل ایجاد این حباب‌ها چیست؟ مهمترین عامل در این قضیه، جذب بالای رطوبت در ورقه پلاستیکی است. از این رو باید ورقه‌های پلاستیکی را در محیطی نگهداری کرد که خشک باشد و میزان رطوبت در آن بسیار پایین و نزدیک به صفر باشد.
ضخیم بودن ورقات پلاستیکی
ضخامت ورق‌های پلاستیکی در این روش، میتواند گاهی به یک مشکل تبدیل شود. در واقع این ورق‌ها نباید خیلی ضخیم باشند. چرا که ممکن است در حین پروسه تولید، دچار تاب خوردگی شوند و محصول نهایی کیفیت لازم را پیدا نکند. بنابراین میتوان گفت وکیوم فرمینگ برای ورق‌های پلاستیکی که ضخامت زیادی دارند، مناسب نمی‌باشد. با این حال اگر از نیروهای کار متخصص برای این کار استفاده شود، میتوان این مشکل را تا حد زیادی برطرف کرد.
جمع بندی
وکیوم فرمینگ یکی از روش‌های بسیار رایج و پرکاربرد است که بسیاری آن را به سایر روش‌های بسته بندی ترجیح می‌دهند. همانطور که اشاره شد، دلایل زیادی برای استفاده از وکیوم فرمینگ وجود دارد که ما در این مطلب به 10 مورد از آنها اشاره کردیم. از مهمترین این دلایل میتوان به دقت و ظرافت محصولات تولید شده، صرفه اقتصادی، عدم محدودیت در طراحی، صرفه جویی در وقت، حفاظت بیشتر از محصولات و استحکام بالای آنها اشاره کرد.
